Dạy đọc sách – Dạy cái gì và Dạy như thế nào?

Các nhà nghiên cứu giáo dục đều cho rằng, kỹ năng đọc hiểu và đọc trôi chảy là hai khái niệm hoàn toàn khác nhau. Một học sinh có thể đọc nhanh, chính xác từng từ trong văn bản, không có nghĩa là học sinh đó có thể hiểu nội dung của văn bản. Bản chất của việc đọc là học sinh tìm hiểu ý nghĩa của văn bản thông qua vận dụng kiến thức nền tảng của bản thân kết hợp với các chiến thuật đọc hiểu.

Bài viết dưới đây sẽ đưa ra các chiến lược và nội dung mà giáo viên có thể giảng dạy hoặc áp dụng trong các tiết dạy đọc sách.

Nhiều công trình nghiên cứu đã chỉ ra rằng, chiến lược và kỹ năng đọc hoàn toàn có thể được hình thành thông qua quá trình giảng dạy. Bản chất của việc dạy chiến thuật đọc hiểu là giáo viên hướng dẫn học sinh sử dụng các thao tác tư duy trước, trong và sau khi đọc để tiếp cận với nội dung văn bản, từ đó hiểu được ý nghĩa của văn bản.

Dạy như thế nào?

• Giải thích

Giải thích các chiến lược và quy trình, loại tư duy cần sử dụng và tại sao nó lại quan trọng.

• Làm mẫu

Làm mẫu các chiến lược và quy trình, sử dụng phương pháp đọc to và trình bày lại những suy nghĩ như một người đọc hiệu quả và cách ghi lại những suy nghĩ đó. Cần phải chia sẻ cả những yếu tố ảnh hưởng đến những suy nghĩ trong quátrình đọc (các yếu tố liên quan đến thể loại văn bản và cá nhân người đọc).

• Thực hành có hướng dẫn

Hướng dẫn học sinh áp dụng các chiến lược, dần dần để học sinh tự chủ và có trách nhiệm khi đã nắm được các chiếnthuật đọc. Cung cấp các gợi ý hoặc hướng dẫn khi cần thiết để dẫn dắt quá trình tư duy trong khi đọc.

• Thực hành độc lập

Tạo cơ hội cho học sinh thực hành sử dụng các chiến lược theo nhóm, cặp hoặc cá nhân.

• Tóm tắt, suy ngẫm và đặt mục tiêu

Tổng kết việc học, suy ngẫm về việc sử dụng các chiến lược và đặt mục tiêu cho việc áp dụng các chiến lược trong bối cảnh mới.

Dạy cái gì?

Chiến lược trước khi đọc (Dự đoán)

1. Kích hoạt kiến thức nền tảng
2. Dự đoán
3. Đặt mục đích cho việc đọc
4. Đặt những câu hỏi
5. Xác định loại văn bản và mục đích viết

Chiến lược trong khi đọc (Xây dựng ý nghĩa)

1. Hình dung / cảm nhận
2. Giám sát và làm rõ
3. Hỏi và trả lời câu hỏi
4. Xác định thông tin quan trọng
5. Tóm tắt và tổng hợp thông tin
6. Suy luận
7. Điều chỉnh các dự đoán

Chiến lược sau khi đọc (Suy ngẫm)

1. Tóm tắt
2. Đánh giá
3. Mở rộng và phát triển